Meld je nu aan voor een unieke toertocht met 'de Ark van Wilp'

Zaterdag 10 september zijn er 10 tijdslots beschikbaar waarvoor je je kan aanmelden voor maar 15 euro per persoon!
Unieke kans om in ongeveer 40 minuten te ervaren hoe het is op een amfibievoertuig. Een keer mee? Meld je aan! En geniet van koffie/thee en een mooi avontuur. Vol is vol.

13-09-2025
09:00 Nog 12 plekken beschikbaar
09:45 Nog 12 plekken beschikbaar
10:30 Nog 12 plekken beschikbaar
11:15 Nog 12 plekken beschikbaar
12:00 Nog 12 plekken beschikbaar
13:15 Nog 8 plekken beschikbaar
14:00 Nog 8 plekken beschikbaar
14:45 Nog 12 plekken beschikbaar
15:30 Nog 12 plekken beschikbaar
16:15 Nog 12 plekken beschikbaar

Meevaren op de Ark van Wilp

Afgelopen maanden maakte de regio opnieuw kennis met extreme weersomstandigheden. Na een aantal warme droge jaren was nu juist sprake van heel veel neerslag. We konden ons niet herinneren wanneer in de zomer de waterstanden van de IJssel zó hoog waren. Dat hier grote uiterwaardgebieden ’s zomers overstromen is een zeldzaamheid. Deskundigen waarschuwen dat klimaatverandering voor een grilliger weerbeeld gaan zorgen.

Bewoners van de Wilpse Klei waren extra op hun hoede, want zij wonen en werken in een boezemgebied: een polder die bedoeld is als overlaatgebied. Als het waterpeil té hoog wordt dan vangt de polder IJsselwater op om Deventer en Kampen te ontlasten.

In de winter van 1995 hebben bewoners van de Wilpse Klei geleerd hoe zij beter konden voorbereiden op volledige overstroming van hun gebied. Het was toen een aantal weken problematisch om veilig het vaste land te bereiken voor werk, school, boodschappen en doktersbezoek. Voor de veeboeren was het grootste probleem, dat de zuivelfirma’s de melk van hun koeien niet kon ophalen. De erven waren onbereikbaar voor de melkcontainers en noodgedwongen werd de melk in de rivier geloosd.

Om die problemen in het vervolg te voorkomen heeft de bewonersvereniging in 2006 met hulp van de EU, provincie Gelderland en gemeente Voorst een amfibievoertuig aangeschaft. Zij hebben het voertuig de naam Ark van Wilp gegeven. Op het dek kunnen een aantal mensen plaatsnemen en er kan een melktank op geplaatst worden. Maandelijks oefent een vrijwilligersteam met ‘de Ark’ op de IJssel. Zo wordt de vaardigheid van de vrijwilligers op peil gehouden en wordt het amfibievoertuig getest.

De leden van de bewonersvereniging voorzien door hun lidmaatschap in de kosten voor onderhoud en verzekering. En de kas wordt ook door andere activiteiten aangevuld. Zo is er binnenkort een open dag voor publiek.

De Wilpse Klei

De Wilpse Klei, gelegen in een bocht van de IJssel, is een polder die niet altijd droog blijft. De uiterwaard tussen het gemaal “Van der Feltz” op de Voorster Klei en de Bolwerksmolen is ingepolderd met een dijk gelegen vlak langs de rivier. Hoewel de Nijenbeker Klei en de Bolwerksweiden ook achter die dijk liggen hebben we het in vervolg  over “Wilpse Klei” voor dit hele gebied. Vroeger was dit gebied een gewone uiterwaard en kwam het water tot de Veluwse Bandijk. Alle boerderijen en huizen liggen daarom op terpen, die hier “pollen” werden genoemd. Huis “de Poll” en de boerderij “de Oude Poll” danken hieraan hun naam. De dijk langs de rivier is minder hoog dan de Veluwse Bandijk en daarom stroomt het water van de rivier er bij extreem hoog water overheen en komt de Wilpse Klei onder water te staan.

De Veluwse Bandijk

De Bandijk zorgt ervoor dat het er achter gelegen gebied droog blijft. Deze Veluwse Bandijk, die loopt van Voorst tot Hattem, is al in de middeleeuwen aangelegd en zorgt er samen met de Appense Dijk, gelegen tussen Appen en Klarenbeek, voor dat het hele gebied tussen Appen, Apeldoorn en Hattem, waarvan grote delen lager liggen dan de bedding van de IJssel, droog blijft. De Voorster Beek mondde in de middeleeuwen direct uit in de IJssel. Er waren toen nog geen gemalen. Bij hoog water in de IJssel stroomde de Voorster Beek ook over en de Appense Dijk is aangelegd om te voorkomen dat het water van de Voorster Beek het lager gelegen gebied richting Apeldoorn en verder overstroomde. De Voorster Beek is ook de laatste beek die vanuit het westen in de IJssel uitmondde. De afwatering van dat gebied wordt verzorgd door weteringen die parallel aan de IJssel naar het noorden lopen en bij Hattem pas in de IJssel uitkomen.

De IJssel

De IJssel heeft evenals de Rijn de karakteristiek van een gemengde rivier. Enerzijds is ze afhankelijk van het smeltwater uit de Alpen, anderzijds van het regenwater, dat via de zijrivieren uit het middengebergte aangevoerd wordt. Beide factoren bepalen de waterstanden in de rivier. Daar is nog een derde factor bijgekomen: regulatie. De stuw bij Driel zorgt er voor dat bij lage waterstanden de IJssel bevaarbaar blijft. Een nieuwe regulerende dam bij Arnhem, die aangelegd is in het kader van Ruimte voor de Rivier zorgt voor een grotere waterafvoer via de IJssel naar het IJsselmeer.

De IJssel is 125 km lang, gerekend vanaf de aftakking van de Rijn tot aan het Ketelmeer. Bij lage waterstanden vindt de rivier haar weg tussen de zomerkaden. Bij hoge waterstanden behoren ook delen van de uiterwaarden tot het stroomgebied.

Wonen op de Wilpse Klei

Op de Wilpse Klei, gelegen op het grondgebied van de gemeenten Voorst en Deventer wonen ongeveer 110 mensen. In het gebied liggen 12 agrarische bedrijven en 17 burgerwoningen, De 7 melkveebedrijven zijn modern en hebben tussen 130 tot 250 koeien en leveren samen meer dan 25.000 kg melk per dag. De akkerbouwbedrijven produceren graan en aardappelen. Enkele hobbyboeren houden vleesvee. De kleinere boerderijtjes zijn verbouwd tot woonhuis. De bewoners werken elders. De woningen staan op terpen met een hoogte variërend van 6,54 tot 8,24 meter boven NAP. Bij een waterstand van ongeveer 7 meter stroomt de polder in.

Idee amfibie

De Wilpse Klei is van oudsher een overloopgebied dat wordt gebruikt als noodoverlaat. Het stijgende waterpeil van de rivieren en het nationale waterbeleid zoals geformuleerd in het kader van “Ruimte voor de Rivier” verhogen het instroomrisico. De verwachting is dat de Wilpse Klei in de toekomst vaker gaat overstromen dan tot voor kort het geval was (laatste keer 1995).

In 1995 stroomde toch nog onverwacht en sneller dan gedacht de Wilpse Klei in. Een benarde tijd volgde. Hoe hoog komt het water? Hoe lang duurt het? Hoe moet ik naar mijn werk of school? Hoe zal mijn huis of mijn bedrijf het er vanaf brengen? Buren hielpen elkaar om dijken van zandzakken rond huizen te leggen. Het leger werd te hulp geroepen. Defensie haalde bij boeren melktanks leeg met rubberbootjes. Op sommige plekken konden de militairen niet komen en regelden inventieve boeren zelf de melkafvoer d.m.v. een oude legerduck, die een kleine melktank kon bergen. Ondanks de leeftijd van deze duck bleek deze oplossing beter te werken dan de kwetsbare  rubberboten. Het idee “Amfibie voor de Wilpse Klei” was hiermee geboren.

Winst op veel terreinen

Zonder grootschalige voorzieningen voor aanleggen en afmeren is het voertuig als vaartuig inzetbaar. Natuurwaarden worden niet aangetast, het voer/vaartuig volgt de loop van de aanwezige wegen rijdend of varend. Variabele waterhoogten vormen geen probleem. Personen of melk: hij vervoert ze allebei.

Dankzij deze alleskunner hebben bewoners en bedrijven de zekerheid dat, mocht de IJssel nog eens overstromen, de bedrijfsvoering kan worden voortgezet. De economische positie zal door het hoge water niet meer worden bedreigd. En iedereen kan naar werk of school. In geval van nood is medische zorg bereikbaar.

Dat wil niet zeggen dat instroming geen enorme overlast veroorzaakt, maar het gebied kan zijn woonfunctie en zijn economische taken blijven vervullen.

Een eigentijdse Ark

Het voertuig is het prototype van een amfibie dat nog volop bij de NAVO (o.a. in Duitsland) in gebruik is. Dat er van dit type een groot aantal gebouwd is en dat ze hun inzetbaarheid hebben bewezen, geeft ons de zekerheid dat het een degelijk voertuig is. Het is een geel monster met afmetingen van 12,9 bij 3,4 meter, een gewicht van 18.000 kg en een vermogen van 360 pk. Volgens kenners is het een duurzaam, wendbaar, motorisch degelijk en toch simpel (een gewone Deutz 8-cilinder dieselmotor) voertuig. Het consequente gebruik van aluminium maakt het voertuig verhoudingsgewijs licht en ongevoelig voor roest. Om dagelijks 25.000 liter melk van 7 melkveebedrijven over het water te kunnen vervoeren is een tank van 8.000 liter nodig.

Initiatief zelfredzaamheid beloond

De provincie Gelderland heeft het project geselecteerd voor subsidiering door de Europese Unie. En met succes. De Europese ondersteuning en de subsidie van de lokale overheid maakten realisering van het project mogelijk. Het aankoopbedrag kon door de bijdragen van de Europese Unie en de Gemeente Voorst worden betaald.

 

Ook een keer mee?

Meld je dan aan via het aanmeld formulier